4.4 5S-model
Wat is het 5S-model?
Het 5S-model is een gestructureerde methode om werkplekken efficiënter, veiliger en overzichtelijker te maken. Door deze stappen te volgen, kun je verspilling verminderen en een georganiseerde omgeving creëren. Dit model bestaat uit vijf stappen: Scheiden, Schikken, Schoonmaken, Standaardiseren, en Standhouden.
5S stelt je in staat om invijf stappen je werkplek, werkvoorraad of proces beter te organiseren. Je neemt hiermee verspillingen weg en verhoogd de productiviteit.
Tegenwoordig wordt het steeds meer gebruikt voor digitale omgevingen. Denk aan mailboxen, bureaubladen, sharepoint-omgevingen, teams-mappen. Maar ook in de privé-omgeving kan dit volop geoefend worden. In de eigen besteklades, sokkenlades of zolderkasten. Tal van gebruiksmogelijkheden!
De vijf punten zijn in het origineel Japans, maar in het Nederlands is het ook gelukt de 5 S’en te behouden.
- Seiri (Scheiden)
- Seiton (Schikken)
- Seiso (Schoonmaken)
- Seiketsu (Standaardiseren)
- Shitsuke (Standhouden)
Benodigdheden - Plan of checklist om de voortgang bij te houden.
- Stickers of labels voor markeringen (bijv. rood voor te verwijderen items).
- Opslagmateriaal zoals bakken, rekken of dozen.
- Schoonmaakmiddelen.
- Fototoestel of telefoon om voor- en na-foto’s te maken.
1. Scheiden
Stap 1: Scheiden (Seiri)
- Doel: Verwijder alle overbodige items van de werkplek.
- Acties:
- Inspecteer de werkplek en verzamel alle items in de ruimte.
- Splits items in drie categorieën:
- Nodig: Items die regelmatig worden gebruikt.
- Zelden nodig: Items die af en toe nodig zijn, maar niet direct beschikbaar hoeven te zijn.
- Overbodig: Items die niet meer gebruikt worden en verwijderd kunnen worden.
- Label overbodige items met een rode sticker en verplaats ze naar een aparte ruimte voor verdere beoordeling.
2. Schikken
- Doel: Organiseer de overgebleven items op een logische en toegankelijke manier.
- Acties:
- Geef elk item een vaste plek, bij voorkeur dicht bij waar het gebruikt wordt.
- Creëer duidelijke indelingen, zoals vakken, rekken en bakken, en label deze.
- Zorg voor een logische volgorde, bijvoorbeeld:
- Veelgebruikte items op ooghoogte.
- Zware items onderaan.
- Spullen die bij elkaar horen, zoals een kofferweegschaal in een koffer
- Controleer of alles eenvoudig terug te vinden is.
3. Schoonmaken
- Doel: Maak de werkplek schoon en identificeer potentiële problemen.
- Acties:
- Reinig de werkplek grondig, inclusief machines, werkbanken en opslagruimtes.
- Identificeer oorzaken van vuil of rommel (bijv. lekkages, stofophoping) en neem maatregelen om dit te voorkomen.
- Creëer een schoonmaakschema en wijs verantwoordelijkheden toe.
4. Standaardiseren
- Doel: Zorg voor consistente werkwijzen om orde en netheid te behouden.
- Acties:
- Maak visuele hulpmiddelen, zoals foto’s van de gewenste werkplek, kleurcodes en checklists.
- Stel duidelijke procedures op voor het gebruik en terugplaatsen van items.
- Zorg dat schoonmaak- en onderhoudsroutines onderdeel worden van dagelijkse taken.
5. Standhouden
- Doel: Creëer een cultuur waarin 5S een standaard werkwijze wordt.
- Acties:
- Organiseer regelmatige audits om te controleren of de werkplek voldoet aan de 5S-standaarden.
- Train medewerkers en benadruk het belang van 5S in dagelijkse werkzaamheden.
- Beloon teams die de standaarden naleven om betrokkenheid te vergroten.
- Evalueer en verbeter continu op basis van feedback en resultaten.