4.3 Poka Yoke
Poka Yoke is een term die afkomstig is uit het Japans en ‘Fouten vermijden’ betekent. In het Japans betekent ‘Poka’ ‘onbedoelde fout’ en ‘Yokeru’ ‘voorkomen’.
Binnen Lean Six Sigma is Poka Yoke een methode om fouten te voorkomen, waardoor kwaliteitscontrole achteraf niet meer nodig is. De methode helpt om processen dusdanig in te richten dat eenzelfde fout geen tweede keer gemaakt kan worden. Het doel van Poka Yoke is om defecten in het productieproces te voorkomen door menselijke fouten te elimineren. Het wordt met Poka Yoke bijna onmogelijk om fouten te maken.
Hieronder vind je een voorbeeld waarbij de Poka Yoke-principes zijn toegepast.
Een vaatwasser werkt niet met de deur open. Dit is een voorbeeld van een besturingsfunctie, die voorkomt dat het proces pas gaat lopen als aan de vereiste voorwaarden is voldaan. In het voorbeeld van de vaatwasser betekent dit dat de deur moet zijn gesloten, voordat de vaatwasser start.
Typen Poka Yoke
Er zijn 3 typen Poka Yoke, namelijk controle en waarschuwing.
1. Signaleren- Beschrijving: Geeft een waarschuwing als er een fout of afwijking optreedt, zodat de gebruiker dit kan corrigeren.
- Voorbeeld: Een auto die piept als de gordel niet is vastgemaakt.
2. Foutpreventie- Beschrijving: Voorkomt actief dat een fout wordt gemaakt door het proces te blokkeren of aanvullende controles te vereisen voordat het verder kan gaan.
- Voorbeeld: Een printer die niet print als er geen papier in de lade zit.
3. Foutvrij Ontwerpen- Beschrijving: Elimineert de mogelijkheid om fouten te maken volledig door het ontwerp van het proces of product.
- Voorbeeld: Een USB-stekker die alleen op één manier past.
Poka Yoke kent verschillende principes om menselijke fouten te voorkomen.
- Fouten voorkomen door ontwerp: Om fouten te voorkomen kan je het systeem, product of proces zo ontwerpen dat er geen fouten kunnen worden gemaakt. Bijvoorbeeld bij een simkaart in smartphones. Een simkaart kan je alleen op 1 manier in het toestel plaatsen.
- Gebruik van visuele instructies: Visuele hulpmiddelen, zoals kleurcodes, markeringen of pictogrammen, kunnen worden gebruikt om medewerkers te begeleiden bij het uitvoeren van taken zodat fouten zich niet voordoen. Visuele hulpmiddelen zijn goed waarneembaar en laten de werkwijze zien. Voorbeelden zijn gebruiksaanwijzing of een verkeerslicht dat een waarschuwing geeft als de trein eraan komt.
- Implementeren van feedbackmechanismen: Feedbackmechanisme, zoals alarmsystemen en waarschuwingslichten, kunnen worden gebruikt om medewerkers onmiddellijk op de hoogte te stellen van fouten, zodat de fouten snel gecorrigeerd kunnen worden.
- Vereenvoudigen van processen: het vereenvoudigen en standaardiseren van processen helpt bij het identificeren en elimineren van mogelijke oorzaken van fouten, waardoor de efficiëntie wordt verhoogd en de kwaliteit wordt verbeterd.
Het toepassen van Poka Yoke bied vele voordelen, zoals het verminderen van afval en het verbeteren van de kwaliteit en consistentie. Het kan ook helpen om de klanttevredenheid te verbeteren, terwijl het tijd en geld bespaart. Daarnaast draagt het bij aan een cultuur van continue verbetering. Om de voordelen van Poka Yoke te maximaliseren, is het belangrijk om alle stakeholders bij het proces te betrekken, van medewerkers tot managers tot klanten. Daarnaast is het belangrijk de bronoorzaken van de fouten te identificeren, data en analyses bijhouden om de effectiviteit van de Poka Yoke maatregelen te meten en deze continue blijven monitoren om te evalueren en waar nodig te verbeteren. Poka Yoke is nameljik geen eenmalige activiteit, maar een proces van continu verbeteren.